Aylar önceden planladığımız Yunan Adaları Gemi Turu’muz yaklaştıkça, harıl harıl araştırdığımız tek bir konu vardı: Yunan Şarapları! Yakın zamanda hem Drama hem de Sakız Adası‘nda tatma fırsatı bulduğumuz şaraplar, gezimiz için bizi fazlası ile heyecanlandırmıştı.
Kaynak: https://winefolly.com/deep-dive/the-wine-regions-of-greece-map/
Tek problemimiz, kısıtlı sürede hangi şaraphanelere uğrayacağımızı seçmekti, özellikle Girit ve Santorini adaları çok fazla şaraphane bulunduruyordu. Gemiye ve turistik alanlara ulaşılabilirlik, kalite, diğer şaraphanelere yakınlık gibi kriterleri baz alarak; Girit için 2, Santorini için ise 3 tane şaraphaneye gitme kararı aldık. Mykonos ve Milos kısımları ise hem olumlu hem olumsuz anlamda sürprizli oldu 🙂
Uğrama fırsatı bulduğumuz şaraphaneler ve diğer turistik gezi noktaları (Google Maps’e eklemek için tıklayınız) ile ilgili aldığımız notlar:
Girit
Girit, 8450 km2 yüz ölçümü ile Yunanistan’ın en büyük adası. Zeytinağaçları, bağları, zengin mutfağı ve turkuaz koylarıyla ön plana çıkan ada için 1 gün kesinlikle yeterli değil. Bu nedenle biz sadece adanın şaraplarına odaklandık. Başkenti Heraklion olan bu adada gemiler de aynı yerin limanına yanaşıyorlar. Turistik ve tarihi gezi açısından 1-2 saatte tamamlanabilecek bu minik şehirde maalesef şaraphane bulunmuyor. En yakın şaraphaneye gitmek için 20-30 dk arası araba yolu gitmek gerekiyor. Toplu taşımanın çok yaygın olmadığı yerler olduğu için araba kiralama ya da taksi gibi çözümlere başvurmak mümkün. Girit’teki vaktimiz kısıtlı olduğu için, bir taksici ile sıkı pazarlık yapmamız sonucunda gün boyu 100 EUR’a bize eşlik etmesi için onaylaştık.
Lyrarakis Winery: Kendi web sitesinde online menüsü mevcut, bütün farklı seçenekler için hem tadım hem de ücret ayrıntısı var. Online rezervasyon da yapılabiliyor ama kapıdan giderseniz de uygunluk durumuna göre yer açabiliyorlar. Biz bir çift olarak, 7’li tadımı paylaştık. Tek kadehe koyma oranları 5 cl’den fazla, yani fazla fazla yetiyor. Çalışanlar çok sıcakkanlı, ortam pek keyifli, şaraplar ise gerçekten çok orijinal. Lyrarakis; Plyto ve Dafni isimli iki farklı beyaz üzümü yok olmaktan kurtarmış, şu anda da ikisini de monosepaj olarak işliyorlar. Özellikle Dafni çok değişik bir lezzet, kendinizi bir anda fesleğen-biberiye özü içiyor sanabilirsiniz. Genel şarap lezzet performansları çok iyi, kesinlikle bölgedeyseniz uğramakta fayda var. Kırmızı şarabı daha çok tercih ettiğimizi belirtince tadımın 7. şarabı olan bir köpüklü şarap yerine farklı bir kırmızı şarap değişikliği yaptılar. Ekip ile muhabbetimiz koyulaştıkça, nereli olduğumuzu sorduklarında, Türkiye cevabını alınca hemen bize Kuzubağ’ın Çalkarası şarabını çıkardılar 🙂 Ortak üzüm olan Liatiko-Çalkarası üzerine çok keyifli ve bilgilendirici bir sohbet etme fırsatı bulduk. Bütün gezimiz boyunca en memnun kaldığımız yerlerden biri oldu diyebiliriz.
Domaine Paterianakis: Burası da Lyrarakis gibi, kendi web sitesinde online menüsü mevcut, bütün farklı seçenekler için hem tadım hem de ücret ayrıntısı var. Online rezervasyon da yapılabiliyor. Lyrarakis’e göre görece daha boştu, yani buraya online rezervasyon yapmanıza gerek yok.
Paterianakis’ın en büyük özelliklerinden birisi, organik tarım yapmaları. Tadım öncesinde parça parça getirdikleri bazı otları (kekik, biberiye, nane) şaraplarda ne kadar aldığımızı anlamak adına tadım öncesi özellikle koklatıyor ve soruyorlar. Bölgede arı çok fazla olduğu için bu kokuların fazlası ile şaraplarına geçtiklerini söylüyorlar. Gerçekten özellikle ilk tattığımız Thrapsathiri-Sauvignon Blanc kupajından bu aromaları yoğun bir şekilde alıyoruz.
Paterianakis’ın beyaz şarapları gerçekten çok güzel. Özellikle Muscat ailesinden gelen yerel üzümleri Moschato Spinas çalışmalarını yanımıza alacak kadar çok beğendik. Klasik aromatik bahar çiçekleri ve tropik meyvelere ek olarak bölgede bulunan kekik-biberiye-nane çiçeklerinin aroma harmonisini bütün yudumlarda hissetmek mümkün. İkram olarak çeşitli üzümlerden yapılmış üzüm rakısının da tadına bakmayı ihmal etmedik 🙂 Kırmızılarının ise gidecek biraz daha yolu var. Tercihlerinizi beyazlar üzerinden yapabilirsiniz.
Santorini
Santorini’nin yerleşim yerleri deniz seviyesinden 400 m yukarıda konumlanmış. 500 sene önce büyük bir volkanın patlaması sonucunda oluşan bu ada, inanılmaz manzaralara sahip. Şaraphaneler de bu manzaraların etinden sütünden yararlanmışlar 🙂 Özellikle bazı şaraphaneler, şaraba çok ilgisi olmayan turistlerin bile tamamen manzarasından ötürü uğrama noktası olmuşlar. Kaliteli seçenek çok fazla olduğu için en zorlandığımız rota burası oldu. Ulaşım kolaylığından ötürü, Pygros bölgesinde en yüksek puanları almış 3 üretici ile ilerleme kararı aldık. Santorini de Girit gibi toplu taşımadan yoksun bir ada. Araba kiralamıyorsanız, taksicilere mahkumsunuz. Bundan ötürü birbirine yürüme mesafesinde olan üreticileri seçmek, arabasız gezginler için ekstra avantaja dönebilir. Yolların bisiklete uygun olmaması da ulaşım alternatifini oldukça kısıtlıyor.
Santori’nin şarap ile ilgili en orijinal noktası ise kesinlikle asmalarının biçimleri. Yıl boyu çok ve sert rüzgarlar aldığı için, asmaların daha iyi korunması adına ilk büyüme anından itibaren halka şeklinde şekillendiriyorlar. Bu da çok güzel bir asma görüntüsü oluşturuyor. Bu özel yöntemin ismi ise Kouloura.
Santo Wines: 4, 5, 6, 8’li olarak farklı içeriklerde tadım menüleri var, kendi zevklerinize göre birini seçebilmeniz mümkün. Biz daha üst seviye şaraplarını tatmak istediğimiz için 35 EUR olan 5’li premium seti aldık, çift olarak paylaştık. Fazla fazla doldurdukları için bir çifte bir tadım seti yeterli geldi. Adanın en eski şaraphanelerinden biri olan Santo’nun kesinlikle büyüleyici bir manzarası bulunuyor. Şaraplarından memnun kalmasak bile kesinlikle önereceğimiz bir yer olurdu ki premium tadım seti bizi yeterince tatmin etti. 3 farklı Assyrtiko, 1 Kırmızı ve 1 Vinstanto (Assyrtiko’dan yapılan Santorini’ye özgü tatlı şarap) tatma fırsatı bulduğumuz bu şaraphanede özellikle içtiğimiz Assyrtiko’lar bizi fazlası ile şaşırttı. Toprak yapısından ötürü daha mineralli beklediğimiz Santorini Assyrtiko’ları, Girit’e göre çok daha fazla asidik ve az mineralli bulduk. Bir yerel beyaz üzümün bu kadar güzel gövdeli şaraplar yapılmak için kullanılıyor olması ise bizi kesinlikle mest etti.
Venetsanos Winery: Mağara tipi bir şaraphane olan Venetsanos, Santo Winery’e 10-15 dakikalık yürüme mesafesinde bulunuyor. Yürünen yol çok konforlu olmasa da manzaraları kesinlikle muhteşem. Santorini genel olarak araba ile ulaşım üzerine tasarlanmış. Biz yine de yürümeyi tercih ettik.
Burası Santo Wines’a göre biraz daha pahalıydı. Tadım setleri 4’lü 32, 6’lı 39, 6’tlı tatlı şarap versiyonu 41 EUR’du. İçtiğimiz 4 şarabın 3’ünü ortalama bulsak da, Assyrtiko (Beyaz) ve Mandilari (Kırmızı) yerel üzümlerinden yapılmış rose şarabı çok orijinal bulduk. Fransa’da Viognier ve Syrah üzümleriyle ilk defa denk geldiğimiz farklı renkteki üzümlerin kupajı, Yunanistan’da da çok uyumlu-birbirini dengeleyici 2 üzüm türünün seçilmesi ile bizden geçer not aldı.
Boutari Winery: Yunanistan genelinde toplam 6 farklı bölgede şaraphanesi olan bu üreticinin Santorini Şubesi, ödüllü mimari yapısı ile ön plana çıkıyor. Tadım menüsünde Santorini teruarının yanında farklı bölgelerde üretilen şaraplarından da tatma fırsatı bulabileceğiniz bu üretici, şarap kalitesi ile kesinlikle ön plana çıkıyor.
Farklı tadım fiyatları mevcut, 4’lü set 20 EUR, 6’lı premium set 28 EUR, biz 6’lı set ile ilerledik. 9 tane şarap içerisinden kendi tatmak istediklerinize göre seçebiliyorsunuz. Rezervasyonsuz gittik, boşluk olduğu için kabul ettiler ama bu konuda şanslı olduğumuzla ilgili tadımcı teyzeden biraz nutuk yedik diyebiliriz 🙂 eğer ihtimaliniz varsa rezervasyon ile gitmenizi öneririz.
Genel fiyat-performans olarak şaraplarını en başarılı bulduğumuz yer Boutari oldu. Bu bölgeden olmasa da, Naoussa bölgesinden tatma fırsatı bulduğumuz 2017 rekolteli 1879 Boutari Legacy isimli şarabı son yıllarda içtiğimiz en başarılı kırmızılardan biri olarak notlarımıza girdi. Bölgedeyseniz, uğramanızı en önereceğimiz yer kesinlikle burası olacaktır.
Mykonos
Yunanistan’ın gece hayatıyla ünlü bu adasında iki şarap üreticisi bulmak gezimizin en güzel süprizlerinden biriydi. Google aramalarımız sonucunda hiç bir şaraphane gözükmeyen bu adada, çiftlik adı altında 2 adet üretim yapan yer bulunuyormuş. Biz, biyodinamik tarım yapan bir üreticiyi ziyaret etme fırsatı bulduk. Diğer Yunan Adalarında yaşadığımız ulaşım problemi burada da vardı ve yine bir taksi ile anlaşıp şaraphaneye ulaşabildik.
Mykonos Vioma Organic Farm: Vioma oldukça mütevazı bir üretici. Eskiden bir manastıra ait olan ama sonradan terk edilmiş bir bağ alanı üzerine kurulmuş. Bağı bugünkü haline getirmek için biyodinamik tarım yönteminden faydalanmışlar. Adanın hiç bitmeyen rüzgarlarından korunmak içinse bağın etrafına diktikleri bambu ağaçlarını kullanmışlar. Gitmeden önce web sitesi üzerinden hem şarap tadımı hem de şaraphane ve bağ gezisi için rezervasyon yapabilirsiniz. 20 euro ücreti içerisine 4 adet şarap ve bağ gezisi dahil. Sadece yerel yunan üzümlerinin tadılabileceği oldukça farklı bir şaraphane olması ile Mykanos gezimize kesinlikle renk katan bir yer oldu.
Milos
Milos, sakin bir balıkçı kasabası hissi veren huzur bulduğumuz bir ada oldu. Diğer adalardaki aşırı turist kalabalığı bu adada yok. Bu nedenle daha sakin vakit geçirmek için ve deniz tatili üzerine kurulmuş bir ada.
Milos, 1 adet şaraphaneye ev sahipliği yapıyor. Ancak tadım saatleri alışılagelmiş tadım saatlerinin aksine saat 17-21 arasındaydı. Bizim gemi programına bu saatler uymadığı için maalesef biz gezme ve tadım yapma fırsatı bulamadık. Şehir merkezinden taksi ile ulaşımı 30 euro olarak sağlayabileceğiniz bu şaraphane hakkındaki bazı bilgileri aşağıya bırakalım.
Kostantakis Winery: Milosta kurulan en eski ve halen aktif tek şaraphane olan Kostantakis Winery, 3. kuşak ile üretime devam ediyor. Volkanik toprak yapısından faydalanarak mağara şeklinde tasarlanan bu şarapheneye ait bilgileri ve tadım menüsünü web sitesinde bulabilirsiniz. Şaraphane aynı zamanda konaklama seçeneği de sunuyor.
Tadımını yapamadığımız bu şaraphanenin kadeh şaraplarına da farklı mekanlarda erişebilmek maalesef mümkün değil. En az 10-15 adet mekana sorduktan sonra sonuç olumsuz olunca, Milos merkezde bulunan bir kavdan şaraplarını evde denemek üzere aldık. Evimizde 3 farklı şarabını tatma fırsatı bulduğumuz bu şaraphanenin ürünlerini genel olarak ortalama bulduk.
Genel Yorumlar-Notlar
- Liatiko üzümü ile bizim Çalkarası olarak bildiğimiz üzümün aynı olduğu düşünülüyor, sadece isimleri bulunduğu yörelere göre özelleşmiş. Lyrarakis’te içtiğimiz eski bağlardan yapılmış Kırmızı Liatiko’yu bayağı bir beğendik ama genel yapısı bizim Türkiye’de içtiğimiz Çalkarası örneklerinden oldukça farklı.
- Mandilari üzümü fazlası ile ümit veren bir üzüm. Bol bol farklı bölgelerde kaliteli versiyonları tadılmalı.
- Genel olarak bütün üreticiler yerel üzümlere sahip çıkmış. Tattığımız uluslararası üzüm çeşidi çok azdı. Ülkecek örnek almamız gereken çok şey var 🙂
- Girit’te içtiğimiz Assyrtiko’lar ilginç bir şekilde Santorini’de içtiğimiz Assyrtiko’lara göre daha mineralliydi. Santorini Assyrtiko’ları ise çok daha asidikti. Kağıt üzerinde tam tersi olmasını beklerken bu tecrübe bizi biraz şaşırttı.
- Mandilari ve Assyrtiko kupajından yapılmış rose şarap bizi bayağı etkiledi. Bölgeden çıkan benzeri çalışmaları da denemekte fayda var.
- Santorini’nin kırmızıları bize çok hitap etmedi. Beyaz ve rose konusunda iyiler ama kırmızılarından keyif almak için farklı tarzlarına biraz alışmak gerekiyor.
- Bu adalara ait olmasa da, gezimiz boyunca içtiğimiz diğer şaraplardan, beyaz üzümlerden en beğendiğimiz Malagousia, kırmızılardan ise Naoussa Bölgesi’ne ait olan Xinomavro oldu. Farklı bölgelerden de aynı üzümler denk geldikçe bol bol tadılmalı. Xinomavro’yu hem rose hem de kırmızı olarak bayağı beğendik.
- Vinsanto şarapları, tatlı şarap sevenler için çok güzel bir alternatif. Biz tatlı şarabı çok tercih etmeyen bir çift olarak içtiğimiz bütün Vinsanto’ları beğendik. Yıllanmış versiyonlarının lezzetlerini çok daha oturmuş bulduk. Hele ki 2002 rekolte içtiğimiz bir Vinsanto’ya bayıldık. Olabildiğince eski rekolteler denenmeye çalışılmalı.
- Vinsanto, Wine of Santorini’nin kısaltmasıymış. Bunu da güzel bir ek bilgi olarak notlarımıza aldık.
- Girit adasında, her ailenin kendine ait bir miktar zeytin ağacı olurmuş ve adada yaşayan herkes zeytinyağlarını kendi zeytinlerinden sıktırıyorlamış. Gezimiz esnasında uğrama fırsatı bulduğumuz butik zeytinyağı fabrikası Kleanthi, kendi zeytinyağlarını üretmenin yanında kişilerin getirdiği zeytinleri de sıkmalarına yardımcı oluyor. Girit zeytinyağlarını denemek isterseniz uğrayabilirsiniz, şarap rotasının üzerinde bulunuyor.
Favori Şaraplar
Yunanistan gezimiz boyunca hem bölge içi hem de farklı bölgelerden bir çok şarap içme fırsatı bulduğumuz için, bölge içi ve dışı olarak 2 farklı liste yapma kararı aldık.
Girit-Santorini-Mykonos-Milos:
- Boutari, Vinsanto (12 years aged), Assyrtiko, Aidani, 2002, Beyaz-Tatlı, Yunanistan, Santorini: Burun mükemmel karamel, bal, tatlı kokular, vanilya, kuru tütün, damak hafif asitli damakta doygun. Harika bir şarap. 7.5/10
- Domaine Paterianakis, Moschato Spinas, 2022, Beyaz, Yunanistan, Girit: Burunda bahar çiçekleri, hanımeli, yasemin. Damakta da aynı lezzetler var. Damakta yağlı bir yapısı var, oldukça dolgun. Asidite ve dolgunluğun birleşimi güzel bir hava katmış. Bitişi uzun. Oldukça aromatik güzel bir beyaz şarap. 7.5/10
- Boutari, Kallisti Reserve, Assyrtiko, 2020, Beyaz, Yunanistan, Santorini: Burun aşırı mineralli, fıçıdan gelen taze fındık ve füme vanilya aromaları var, damak yumuşacık, sonradan asidite hissediliyor. Asiditenin şarabın kompleksitesi ile uyumu güzel olmuş, asidite bastırmamış. Kompleksite güzel, yağlı, bitişi uzun, tatlı bir mineralite de var. Gezi boyunca içtiğimiz en başarılı Asyrtiko’ydu. 7.4/10
- Lyrarakis, Plakoura Vineyard, Mandilari, 2018, Kırmızı, Yunanistan, Girit: Burunda fıçı hissediliyor. Olgun kiraz, biraz siyah meyveler, biraz baharat. Asiditesi yüksek, damakta tanenler kuvvetli ama köşeli değil. 10 yıl daha yıllandıktan sonra mükemmel olabilir. 7.3/10
- Venetsanos, Anagallis, Mandilaria, Assyrtiko, Aidani, 2022, Rose, Yunanistan, Santorini: Burunda şeftali, çilek, farklı meyveler var, zengin. Damakta aynı aromalar mevcut. Çok hafif tatlı, asiditesi kuvvetli. Burunda beyaz, damakta kırmızı üzümlerin etkisini hissetmek mümkün. Orijinal bir lezzet. 7.25/10
- Lyrarakis, Psaredes Vineyard, Dafni, 2022, Beyaz, Yunanistan, Girit: Taze yeşil baharat kokuları var. Defne, fesleğen, biberiye. Damakta da aynı aromalar mevcut, özellikle fesleğen aroması baskın. Güzel limon aromaları da takip ediyor. Kalıcı, profili yüksek. Asidite yüksek, orta gövdeli. Çok orijinal bir lezzet. Gordias Şarapçılık’ın Fesleğen üzümüne konsept olarak benzese de lezzette kesinlikle çok farklı. 7.25/10
Diğer Bölgeler:
- Boutari, 1879 Boutari Legacy, Xinomavro, 2017, Kırmızı, Yunanistan, Naoussa: Burunda arkadan gelen üreticinin de üzerine vurguladığı bir domates püresi kokusu var. Olgun siyah meyveler fıçı ile güzel harmanlanmış. Damakta tanenler hissediliyor, hafif köşeli. Biraz daha yıllansa inanılmaz olma potansiyeline sahip. Şu andaki halinde bile yeterince dengeli. Aromalar damakta patlıyor. 7.75/10
- Boutari, Domaine Roxane Matsa, Malagousia, 2022, Beyaz, Yunanistan, Attiki: Burunda çiçeksi, arka plandan ıslak taş kokusu geliyor, aroma profili yüksek. Damakta çok yumuşak, asiditesi orta. Dengesi güzel, bitişi orta-uzun arası. İçimini çok beğendik.. 7.5/10
- Alpha Estate, Xinomavro Hedgehog Vineyard, Xinomavro, 2020, Kırmızı, Yunanistan, Amyndeon: Renk hafif açık koyu kırmızı. Burunda kırmızı taze meyveler, siyah zeytin. Damakta çok canlı, hafif bitter bir bitiş, tanenler hissediliyor, asidite güçlü, gövde olarak zayıf gelse de güzel bir şarap. 7.25/10