Melnik, Bulgaristan’ın güney batısında Struma Vadisi’nde bulunan, Bulgaristan’ın Şirince’si olarak tanımlayabileceğimiz, sadece 300 kişinin yaşadığı minik bir şehir. İstanbul’un rastgele seçilmiş herhangi bir metrekaresinde daha fazla kişinin bulunacağı bu şehrin en büyük özelliği ise etrafındaki bölgenin bağcılık için çok uygun bir mikroiklime ve toprak yapısına sahip olması.
Kaynak: https://vineyards.com/wine-map/bulgaria
Melnik bölgesi, uzun yıllar boyu sadece sofra şarabı diye nitelendirebileceğimiz basit şaraplara odaklanmışken; özellikle son yıllarda Avrupa Birliği’nden aldığı teşviklerle birlikte şato tipi üretim yapan birçok şaraphaneye sahip olmuş durumda. Biz de 2022 ve 2023 yıllarında bu bölgeye yaptığımız 2 geziyle birlikte turistik olarak bölgenin zenginliklerini keşfederken, güzel şaraplarını da tatma fırsatı bulduk. Bizim için en büyük avantajlarından birisi de bölgedeki şarapların fiyat olarak hem Türkiye hem de Avrupa standartlarına göre daha uygun olması oldu. Bölgeye özgü birçok farklı üzüm türü olması da bizi fazlasıyla cezbetti.
Melnik şaraplarının Eski İngiltere Başbakanı Winston Churchill’in favorisi olmasını da oldukça ilginç bir tarihi bilgi olarak buraya ekleyelim. 🙂
Kaynak: https://bulgariawinetours.com/2nd-edition-melnik-wine-routes-map/
İpsala Sınır Kapısı’ndan sadece 4 saat 30 dakika uzaklıkta bulunan bu bölgede 20’den fazla şaraphane bulunuyor.
Uğrama fırsatı bulduğumuz şaraphaneler ve bölge doğal güzellikleri (Google Maps’e eklemek için tıklayınız) ile ilgili aldığımız notlar:
Rupel Winery
Şarap tadımı ücretsiz, ancak gitmeden önce rezervasyon yaptırmak gerekiyor. Biz rezervasyonsuz gitmiştik, şansımıza farklı bir grup için halihazırda tadım yaptırıyor olduklarından bizi de kabul ettiler. Ellerinde açık olarak bulundurdukları bütün şarapları tadabiliyorsunuz. Bizim tatma fırsatı bulduğumuz kırmızılar genel olarak 5-8 yıl arası yıllanmış ve fiyatları kalitelerine göre oldukça uygun şaraplardı. Beyazları ise çok yüksek performanslı değildi. Genel tavsiyemiz, eğer bölgede yeterince vaktiniz varsa öncelik olmamakla birlikte geçerken uğramanız ve ağırlıklı olarak kırmızılar üzerinde durmanız olacaktır.
Orbelus Winery
Şarap fıçısı şeklinde tasarlanmış binası ile Melnik Bağ Yolu’nun en ilginç şaraphanelerinden biri kesinlikle Orbelus. Maalesef İngilizce şarap tadımı anlatımı olmayan bu şaraphanede, en azından İngilizce menü var ki istediğimiz tadımı menüden seçme fırsatı bulabiliyoruz. 3’lü tadım 7 EUR, 4’lü tadım 8 EUR ve 5’li tadım 11 EUR olarak seçenekler mevcut, ücrete şaraphane gezisi de dahil ama tabi İngilizce anlatım burada da yok 🙂 Eğer 5’li tadım seçerseniz, daha üst segment şaraplardan da seçebilmeniz mümkün. Burada tadım yapmanın en güzel yanlarından birisi, tadacağınız şarapları tamamen size seçtirmeleri. Bu seçenek sayesinde, kişisel merak ve zevklerinize göre tadımınızı özelleştirebilmeniz mümkün. İlk olarak 2022’de ziyaret etme fırsatı bulduğumuz Orbelus, 2023 ziyaretimizde de bizi hayal kırıklığına uğratmadı. 2022 yılında ağırlıklı olarak 2015-2016 rekoltelerinden ilerlediğimiz tadım setimizde, 2023 yılında bir çılgınlık yaparak daha eski rekoltelerden gitme kararı aldık ve 2013-2014 üzerinden ilerledik. Bir yıl önceki (2015-2016) tadımlarımıza kıyasla, daha eski rekolte içtiğimiz şarapları (2013-2014) biraz zamanını geçmiş bulduk. Bundan ötürü tadım setinizi oluştururken, en eski rekolteleri seçmek yerine daha yeni rekolteler ile karma bir set oluşturmayı öneririz. Bölgedeki diğer şaraphaneler ile fiyat kıyaslaması yapınca bölgedeki fiyat-performansı en yüksek şaraphane olarak ön plana çıkıyor Orbelus.
Zlaten Rozhen Winery
Şaraphane yanında klasik arabaların bulunduğu bir müzesi bulunan bölgenin en büyük üreticilerinden birisi. Tadım menüleri 3’lü tadım 7 EUR, 5’li tadım 9 EUR olarak değişiyor, tadım ve araba müzesi gezisi birleştirilirse fiyatlar daha uygun oluyor. Bizim vaktimiz kısıtlı olduğu için araba müzesini gezemedik. Şaraplarını çok beğendiğimiz bu üreticiye mutlaka bir sonraki ziyaretimizde de uğrayarak araba müzesini de gezmek planlarımız dahilinde. Ziyaret ettiğimiz ilk 2 şaraphanenin aksine, tadım menüsünde daha yeni rekolteli ve uygun fiyatlı şaraplarını tattırıyorlar. Buna rağmen şaraplarının genel olarak lezzet performanslarını yüksek bulduk. Özellikle Sandanski Misket’ten yaptıkları beyaz şarap ve Melnik bölgesinin yerel üzümü olan Shiroka Melnishka üzümünden yapılan rose şaraplarına bayıldık. Uygun fiyatlı şaraplarının performanslarının yüksek olması, premium şaraplarını denemek adına da kesinlikle cesaret veriyor.
Villa Melnik
Hem tadım hem de şaraphane gezisini İngilizce yapabileceğiniz oldukça keyifli bir şaraphane, 5 adet şarap tadımı ve şaraphane gezisi için kişi başı 10 EUR ödedik. Dışarıdan oldukça sade dursa da, içerik olarak kesinlikle en orijinal, anlatım olarak ise en memnun kaldığımız yer Villa Melnik oldu. Şaraphanenin teknik dizaynında zeminin kot farkından ve yer çekiminden olabildiğince faydalanmaya çalışmışlar. Yer altında bulunan doğal mahzenleri ise tam anlamıyla muhteşem, insanı hayran bırakıyor. Bölgeye ait en orijinal şarapları burada içtik diyebiliriz. Melnik bölgesine ait orijinal üzümleri monosepaj olarak işledikleri Rare Varieties adında bir premium serileri bulunuyor. 1 tanesini tadım menüsünde içme fırsatı bulduk ve bütün Melnik maceramızda en beğendiğimiz şaraplardan birisi oldu. Bu şaraphanede en etkilendiğimiz nokta kesinlikle tadım uzmanının ilgi ve alakası oldu. Şaraphane gezisi sırasında sorduğumuz sorulardan bizim en ilgimizi çeken üzüm çeşitlerini anlayarak bize özel bir tadım seti oluşturdu. Ek olarak rose yerine farklı bir şarap deneme isteğimizi artırarak, rose şarabı ücretsiz olarak bize ikram etti ve şarap tadım setimizi 6’ya yükseltti. Gerek mahzeninin büyüleyici ortamı, gerekse tadımın profesyonelliği ile birlikte en mutlu ayrıldığımız yer oldu Villa Melnik.
Baba Vanga’nın Mezarı
Bölgedeki yapılacak turistik aktivite araştırmamızda ilk sırada hep Baba Vanga’nın mezarının ve eskiden yaşadığı evin bulunduğu kompleks çıkıyordu. Google Maps üzerinden fotoğraflarına baktığımızda çok da bir albenisi gözükmeyen yerin puanının 1500 kişi tarafından 4.8+ olmasından ötürü bir şans verelim dedik. Yorumlarda genel olarak “çok spiritüel bir alan, enerjisi çok yüksek” gibi yorumların ağırlıkta olmasından ötürü ön yargılı gittiğimiz bu mekandan huzur dolu bir şekilde ayrıldık. Kozmik enerji vb konulara çok da inanmayan bir çift olarak, arabayı park ettiğimiz andan başlayarak turumuzun her anından pek keyif aldık. Ön yargısız bir biçimde bölgeden geçen herkesin ziyaret etmesi gereken bir yer olarak notlarımızı aldık. Buranın bize en büyük katkısı ise, komplekse girişten hemen önce bulunan sokak satıcılarının yaptığı ev meyve şarapları oldu. Denediğimiz şarapların lezzetine hayran kalırken, en beğendiğimiz şarap olan incir şarabını da evimize almayı ihmal etmedik. Güzel şarabın nereden çıkacağı hiç belli olmuyor 🙂
Melnik Şehir Merkezi
Melnik, Bulgaristan’ın en küçük şehri olarak geçiyor. Bize de Şirince’nin minyatür hali gibi hissettirdi. Yaklaşık 300 kişinin yaşadığı bu minik şehirde Osmanlı döneminden kalan birçok tarihi eser ve geleneksel yapıda tarihi evler bulunuyor. Şarap rotasına gelmişken bu minik şehri de ziyaret etmeden ayrılmak olmaz. Ayrıca şarap satan dükkanlarında da tadım yapmak mümkün ama ücretsiz tattırılanlar genel olarak sofra şarabı seviyesinde oluyor. Kordopulov Evi ve altındaki mahzenleri bu gelişimizde ziyaret etme fırsatı bulamasak da bir sonraki gidişimiz için şimdiden listemize ekledik.
Genel Yorumlar-Notlar
Melnik şaraplarına dair genel gözlemlerimiz ve farklı bilgiler:
- Sandanski Misket üzümü bizim Bornova Misketi tarzında. İçtiğimiz her yerde bayağı beğendik. Bölgedeki bize en hitap eden beyaz üzüm oldu.
- Normalde rose şarap çok sevmeyen bir çift olarak 2 farklı şaraphanede Shiroka Melnishka’dan yapılmış rose şaraplara bayıldık. Burunda zarif, damakta ise oldukça zengin aromalar barındırıyor. Bu üzüm kesinlikle bunun için işlenmeli. Denediğimiz son 2 şaraphane olmasından ötürü farklı örneklerini deneyemedik ama gelecekteki gezilerimiz için benzerlerini tatmayı not olarak aldık.
- Melnik bölgesine has Shiroka Melnishka (Broad-leaved Melnik) üzümünden bir sürü çaprazlama yaparak alt klon üretilmiş, örneğin Melnik 82 üzümü Cabernet Sauvignon ile çaprazlama sonucunda oluşturulmuş. Toplamda 6 farklı tür bulunuyor. Keşfedilmeyi bekleyen çok farklı bir dünya var.
- Mavrud üzümü Bulgaristan’da yaygın olsa da bu bölgede sadece tek bir şaraphane işliyor, onlar da işlediği parselde çok spesifik bir uyumdan ötürü işleme kararı almışlar. Ancak Mavrud kesinlikle kendi bölgesinde çok daha başarılı.
- Marketlerde farklı küplerde gibi satılan çok şekilli şişelere sahip olan şaraplar var. Tamamen pazarlama taktiği, içinde çok kötü şaraplar var. Şişe için almak isterseniz alınabilir ama içindekini kesinlikle pas geçin 🙂
- Melnik’te eskiden beridir geleneksel olarak beyazlar hep orange wine olarak yapılıyormuş. Villa Melnik de bu geleneği sürdürerek birkaç yıl boyunca aynı tarzda şaraplar üretmeye başlamış. Zaman geçtikçe bölgeyi ziyaret eden turistlerin geri bildirimleri bu şarapların normal içim için çok sert olduğu olmuş. Villa Melnik’in önologu da yeni rekoltelerde bu tarzı hafifleştirmiş. Eski rekoltelerde bu bahsedilen sertliği fazlasıyla merak etsek de, yeni rekoltelerdeki sertliği tecrübe etmek bile bize fazlası ile yetti diyebiliriz. 🙂
Favori Şaraplar
İçtiğimiz en favori şaraplar ise şunlar oldu:
- Zlaten Rozhen, Sandanski Misket, 2022, Beyaz: Burunda misketten gelen bahar çiçekleri belirgin. Damakta da aynı aroma profili, yüksek alkol ve asidite ile tamamlıyor. Dengeli ve güzel bir beyaz. 7.5
- Villa Melnik, Rare Varieties, Melnik 82, 2019, Kırmızı:, Kesinlikle genç olmasına rağmen içtiğimiz en güzel Melnik klonu örneği bu şarap. Meyvemsiliği yüksek, tanenleri hissedilen, damağı kuvvetli bir şarap. Siyah meyveler, bitter çikolata ve bulgar meşe fıçısının zarif dokunuşu çok etkileyici. Bir kaç yıl sonra yeniden tatmayı çok isteriz. 7.4
- Orbelus, Prima, Merlot, Cabernet Sauvignon, Early Melnik, Syrah, 2015, Kırmızı: Zarif fıçı dokunuşu ile meyvemsiliğini koruyan, damakta tanenleri zarif bir şarap. Birbirinden farklı üzümler barındırması ile burunda ve damakta kompleksiteyi yakalamış. 7.3
- Zlaten Rozhen, 41 Parallel, Shiroka Melnishka, Mourverde, 2022, Rose: Burunda hem sarı meyveler hem de gül gibi kokular var. İçtiğimizde de aroma zenginliği hissediliyor, uzun süre damakta kalan bir rose. 7.3
- Bonus: Baba Vanga Anıt Parkı Girişinde Satılan İncir Şarabı, artık ortamın enerjisinden midir bilinmez, bayılarak içtiğimiz hafif tatlımsı harika bir ev şarabı. 7.5
Biz bu bölgeyi çok sevdik. Bizim için jeopolitik konumundan ötürü önümüzdeki yıllarda defalarca ziyaret edeceğimiz de belli. Bu kadar kaliteli şarapların bulunduğu bir bölgeyi sık sık ziyaret ediyor olmak, şarap tutkunu bir çiftin güzel bir şansı olsa gerek. Önümüzdeki yıllarda daha detaylı keşiflerimiz ile birlikte yeniden görüşmek üzere Melnik 🙂
Ve yazımızı bitirken Baba Vanga kehanetlerini de şuraya bırakalım 🙂 https://www.biyografi.info/kisi/baba-vanga