Eğer ki henüz okumadıysanız; bu konuya giriş yazısı olan Fransa’da WSET2 Eğitimi yazımızı, bu yazıyı okumadan önce okumanızı tavsiye ederiz.
WSET3 sınav sonucunu taze almış bir çift olarak, bu eğitim/sertifika programı ile ilgili özellikle yurtdışı tecrübelerimizi özetlemek istedik.
- Ülkemizde bu eğitimler bulunuyor mu?
Türkiye’de Oenotrian Wine School ve IWSA, WSET3 eğitimlerini İngilizce olarak veriyor. Talebin çok yoğun olmasından ötürü karaborsa olan bu eğitimlere kayıt olmak için sıkı bir takip gerekiyor 🙂
- Neden yurt dışı eğitimi?
Ülkemizde maalesef ki ithal şarabın kısıtlılığı ve pahalılığı sebebiyle, yurt dışı eğitimlerinde şarap çeşitliliği daha fazla. Eğitimde bahsi geçen şarabın hemen sonrasında kadehimizde olması, teorik bilgiyi pratik ile besleyerek çok daha kalıcı hale geliyor.
- Neden İngiltere?
WSET, İngiltere bazlı bir kuruluş, ana okulları da Londra‘da bulunuyor. Eğitimi oluşturan kuruluşun, eğitimi en iyi verebilecek yerlerden biri olduğunu düşündük 🙂 Fransa’da aldığımız bir önceki eğitim (WSET2) daha fazla Fransız şaraplarını ön plana çıkarmaya odaklı olduğu için, WSET3’te daha objektif olabileceğini düşündüğümüz İngiltere üzerinden ilerledik. WSET London School, bu konuda bizim beklentilerimizi fazlasıyla karşıladı.
Eğitim İçeriği
Eğitim programı seçenekleri, detaylı bir şekilde kendi web sitesi üzerinden incelenebilir. 5 farklı seçenekli zaman planlaması bulunuyor:
- Day release course: Haftanın belirlenmiş bir günü 9:00-17:00 arasında tam gün olarak yapılıyor, sınav da dahil olmak üzere 6 hafta sürüyor. Londra’da yaşamayanlar için 6 kere gidiş gerektireceği için oldukça zor.
- Consecutive (intensive) course: Sınav da dahil 6 gün boyunca 9:00-17:00 arasında yoğun bir program olarak yapılıyor. Eğitim programı fazlası ile zorlayıcı olsa da, yurt dışından gelecekler için zaman olarak en uygun program.
- Evening course: Haftanın belirlenmiş bir günü 18:30-20:30 arasında toplam 16 haftada yapılıyor. İngiltere’de yaşamayan birisi için neredeyse imkansız bir program 🙂
- Saturday course: Cumartesi günleri, 10:00-14:30 arası yarım gün olarak toplam 9 hafta boyunca yapılıyor. Bu program da İngiltere’de yaşamayanlar için uygun değil.
- Enhanced online course: Online sınıf üzerinden 9 haftalık eğitimlerle birlikte tamamlanıyor. İçerisine şaraplar dahil değil, örnekleri öğrenciler kendileri temin ederek tadımları gerçekleştiriyorlar.
Consecutive (Intensive) Course
5 günlük 9-17 arası eğitim fazlası ile zorlayıcı olsa da, özellikle yurt dışından kısa süreliğine gelenler için maalesef ki uygun olan tek seçenek.
Pozitif Yorumlar
Aldığımız eğitimin en güzel yanlarından birisi, her gün farklı bir eğitmenin gelmesi oldu. 5 gün boyunca 5 farklı eğitmenden benzeri konuları dinlemek, farklı bakış açılarını da görebilmemizi sağladı. Ek olarak, her eğitime bir tane de gözlemci eğitmenin girerek sadece bütün gün boyunca ana eğitmenin anlatımları üzerinden not alması, WSET London School’ın eğitim kalitesine ne kadar önem verdiğini göstermiş oldu. Eğitmenlerin ara ara kendi aralarında çeliştikleri noktalar olsa da, bu bile aslında şarap dünyasının ne kadar derin ve komplike olduğunu gösteren noktalardan birisi oldu. Bir önceki eğitimimize kıyasla, tek eğitmen olması durumunda sadece o eğitmenin bakış açısı üzerinden bilgi edinme şansımız olduğu için çoklu eğitmene göre biraz daha kısıtlayıcı bir eğitim olabiliyor.
Eğitim boyunca sanırım en başarılı bulduğumuz kısım, eğitmenlerin tamamen objektif olması oldu. İngiltere, şarap yapımı konusunda daha çok yeni bir ülke olmasından ötürü; diğer bütün ülkelere karşı nötr yaklaşabiliyorlar. Fransa’da yaşadığımız biraz Fransız şarabı propagandasını burada yaşamamış olmak bizi sevindirdi 🙂 Hatta tam tersine, Fransızların yaptıkları gereksiz şarap elitliklerine bol bol gönderme yapmalarına bayıldık 🙂
Eğitimin başka bir başarılı yanı ise içeriğinde bulunan şaraplardı. 5 gün boyunca arka arkaya Dünya’nın farklı yerlerinden gelen birbirinden kaliteli 80’den fazla şarabı içmek; hem damağımızı geliştirmek için süper bir fırsat oldu, hem de tam anlamıyla bir damak ziyafeti yaşamış olduk. Özellikle seçilen şarapların, eğitim içeriğini birebir takip etmesi, oldukça takdirimizi topladı. Eğitimde üzerinde durulan bölgelerden neredeyse hiçbiri pas geçilmedi. Özellikle bazı bölgelerde 2 farklı benzer örneğin (Sofralık üretilmiş bir Avustralya Shiraz’ı vs üst segment üretilmiş bir Avustralya Shiraz’ı gibi) arka arkaya tadımını yapabilmek, kıyaslama ve damak kalibrasyonu yapabilmek açısından iyiydi.
Negatif Yorumlar
Fransa’da aldığımız WSET2 eğitiminde, 3 günlük olan benzeri yoğunluktaki bir kursta, özellikle bir gün içerisinde neredeyse sayısı 20’yi bulan şarap tadımlarını yapmakta ara ara zorlansak da, yine de kurs totalinde idare edebilmiştik. Fakat WSET3 için gerek kurs içeriğinin fazlası ile yoğun olması, gerekse +2 gün daha fazla şarap tadımı ve eğitim yorgunluğunun olması, totalde canımızı çıkardı diyebiliriz 🙂 WSET2 için Paris’e gittiğimizde kurs akşamlarında şehri gezerek bir yandan eğitimi geziye de çevirebilmişken, Londra’da neredeyse bütün akşamlar otele erken dönüp çalışmak zorunda kaldık.
Eğitim içeriği ise maalesef fazlası ile ezbere dayanıyor. Özellikle tadım kısmında, şarap spesifik yorumlar yapmak yerine, öğrencileri daha iyi kalibre edebilmek adına şaraplarda bulunan üzümlerin ve şarapların geldiği coğrafyaya göre değerlendirip yorumları hep onun üzerine yapıyorlar. Herhangi bir şişenin diğerlerinden farklı olgunlaşma ihtimali pas geçiliyor, genelde göstermesi gereken özellikleri göstermeyen şaraplar sırf spesifik bir bölgeden geldiği için farklı yorumlanabiliyor. Tadım bölümlerinde farklı ihtimaller çoğunlukla hiç değerlendirilmeden direkt olarak pas geçilebiliyor, ya da çok farklı veya özel gelen bir kokunun sebebine derinlemesine inilmeden direkt olarak pas geçilebiliyor. Kör tadımda belki çok daha farklı yorumlanabilecek şaraplar, sırf daha pahalı ya da özel bir bölgeden geldiği için olumlanabiliyor. Örnek üzerinden gitmek gerekirse ucuz bir Avustralya Shiraz’ı, sırf basit yapıldığı için fiyat/performans olmasına rağmen “Good” olarak tanımlanırken, Pauillac bölgesinden gelen bir Grand Cru, bütün sınıfın beklentileri karşılamamasına rağmen sırf Grand Cru olduğu için totalde “Exceptional” olarak tanımlanıyor.
Teorik eğitim kısmı ise sınıf içi eğitimlerde çok hızlı atlanıyor. Bir öğrencinin sadece dersler üzerinden sınavı geçebilmesi neredeyse imkansız. Zaten bundan kaynaklı olarak, kursa başlamadan önce en az 40-50 saatlik bir ev çalışması gereklilik olarak belirtiliyor. Normal şartlarda kitapta bulunan bütün konuların hakkını vererek yapılacak bir eğitimin en az 9-10 tam gün sürmesi gerekiyor. Bu açıdan düşünülünce, eğitim içeriğine göre dersler çok hızlı geçiyor. Aynı şekilde, WSET2 eğitimi ön şart olduğu için, orada işlenen konular sınıf içi eğitimlerde çok daha hızlı bir şekilde atlanıyor. Bundan ötürü eğer ki vaktiniz olursa, eğitim öncesinde WSET2 eğitim içeriğinin yeniden üzerinden geçmekte fayda var.
Özet
Özet olarak, 5 günlük consecutive eğitim fazlası ile zorlayıcı bir eğitim olsa da, özellikle tadım konusunda çok iyi damak geliştiriyor. Özellikle seçilen şaraplarda gerçekten paradan kaçınılmamış olması takdiri hak ediyor.
Sınav
Sınav, WSET2’ye göre oldukça zor. Toplam 3 aşamadan oluşuyor ve yaklaşık 3 saat sürüyor.
Teorik-Test: 50 adet çoktan seçmeli soru bulunan bu kısım, WSET2’den alışık olduğumuz formatta. Yine WSET2’de olduğu gibi çok basit sorular varken, oldukça detay sorular da bulunuyor. Geçme puanı %55 olduğu için sınavın geçmesi en kolay kısmı.
Teorik-Yazılı: Sınavın en zor kısmı. Toplam 4 ana sorudan oluşan bu yazılı kısımda çıkan sorular çok detay bilgi gerektiren konulardan oluyor. Cevap olarak ise çok spesifik tanımlamaların kullanılması isteniyor. Yani cevabından emin olmadığınız bir konuda fikir yürüterek ya tutarsa diyerek uzun uzun cevap yazmanın hiçbir faydası olmuyor 🙂
Bir de toplamda 4 soru olarak geçse de, bu soruların hepsinde 6-8 arası alt şık bulunuyor. Yani totalde 20-30 arası cevaplanması gereken soru bulunuyor. Geçmek için diğer bölümlerden bağımsız olarak bu bölümden de %55 almanız gerekiyor. İki teorik kısmın süresinin birlikte tutulması da zaman yönetimini oldukça önemli kılıyor. Yazılı kısım oldukça vakit aldığı için, test kısmını olabildiğince en hızlı şekilde çözerek bitirmek gerekiyor.
Kör Tadım: 1 adet beyaz, 1 adet kırmızı olmak üzere toplam 2 şarabın tadımının yapıldığı sınavda; asidite, gövde, alkol, tanen, aroma profilleri gibi tahlillerin ne kadar doğru yapılabildiği test ediliyor. Eğer ki sınavda basit bir beyaz, komplike bir kırmızı şarap gelirse çok şanslısınız; çünkü bunu ayırt etmesi çok daha kolay. Ama özellikle basit ama çok da kötü durumda olmayan bir kırmızı şarap gelirse, o zaman tamamen yanılma şansınız da var 🙂
Eğitimin 4. gününde yapılan tadım sınavı pratiğinde, 2 ters köşe şarap koymaları sonucunda sınıfın yarısının kalıp yarısının da ucundan geçtiği bir sonuç üzerine, tadım sınavı üzerine sınıf olarak kara kara düşünmeye başlamıştık. Böyle bir korkunun üzerine, son 2 günümüzün akşamlarını şarap barlarında bol bol şarap tadımı yapmaya harcadık. Hocalarımızın da tavsiyesi ile birlikte, tadım sınavı öncesinde en basit sayılabilecek bir beyaz (Pinot Grigio) ve bir kırmızı (Fransa’nın en ucuz şaraplarından bir kupaj) tadarak kalibrasyonumuzu yapmayı da ihmal etmedik. Gerçekten faydasını gördüğümüz bu taktiği sınava girecekler kişilere kesinlikle tavsiye ederiz.
Favori Şaraplar
Eğitim boyunca Dünya’nın bambaşka bölgelerinden şaraplar içmiş olsak da, içtiğimiz bu güzel şaraplara haksızlık etmemek adına favori listemizi de yapmayı ihmal etmedik.
İçtiğimiz en favori 6 şarabımız şunlar oldu:
- Domaine de la Vieille Julienne, Les Trois Sources Châteauneuf-du-Pape, Grenache, 2016, Kırmızı, Fransa, Châteauneuf-du-Pape: Burun ve damakta çok farklı şekilde tanımlanabilecek aromalar var. Kompleks, konsantre, üçüncül aromalar fazlasıyla hissediliyor. Tam anlamıyla mükemmel. 7.75
- Cillar de Silos, Torresilo Ribera del Duero, Tempranillo, 2020, Kırmızı, İspanya, Ribera del Duero: Burunda ve damakta kırmızı-siyah meyve kombinasyonu var. Damakta burunda olduğundan çok daha iyi. Tanenler kadifemsi, kompleksitesi yüksek. Bitişi en uzun içtiğimiz şaraplardan. 7.70
- Glaetzer, Bishop Shiraz, 2020, Kırmızı, Avustralya, Barossa Valley: Burunda siyah meyveler, meyan kökü, karabiber. Damakta aroma konsantrasyonu çok yüksek. Fıçı derinden geliyor, entegrasyonu güzel. Kompleks. Yıllandıkça daha çok üçüncül geliştirme potansiyeli var. Kesinlikle yıllandırarak denenmeli. 7.60
- Disznókó, Tokaji Aszú 5 Puttonyos, Furmint, 2013, Tatlı, Macaristan, Tokaji: Kompleksite muazzam. Aroma konsantrasyonu çok yüksek. Kayısı, pişmiş elma, bal, her şey var. Burundaki yoğunluk üst seviye. Damakta tatlılık seviyesi asidite ile dengelendiği için hiç rahatsız etmiyor, gövdesi yüksek ve uzun bitişli. 7.60
- E. Guigal, Côte-Rôtie Brune & Blonde de Guigal, Syrah, 2018, Kırmızı, Fransa, Northern Rhone: Burun ve damaktaki aroma konsantresi çok güzel. Tanenler biraz köşeli hissettirse de potansiyeli çok yüksek. Yıllandıktan sonraki değişimini çok merak ettik. Klasik bir syrah karakteristiğine sahip: siyah meyveler ve baharatlar, karanfil, karabiber, meyan kökü. 7.60
- Cloudy Bay – Sauvignon Blanc 2023 Beyaz Yeni Zelanda Marlborough: Burunda full tropik meyveler baskın, özellikle ejder meyvesi çok yoğun hissediliyor. Damakta aromaların yoğunluğu yüksek. Kompleks, temiz, aromatik. Bugün içmek için mükemmel bir şarap. 7.55
